Ακαρνανικά Όρη: Η αναστολή του αιολικού πάρκου και η επιστημονική διάσταση της προστασίας

Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ, 125/2025) να αναστείλει την αδειοδότηση του αιολικού πάρκου στην Πάλαιρο, στα Ακαρνανικά Όρη, δεν αποτελεί μια «τυπική» δικαστική παρέμβαση. Αντιθέτως, εδράζεται σε μια μακρά περίοδο επιστημονικών υποδείξεων και τεκμηριωμένων προειδοποιήσεων από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, που συνδέονται με τη μοναδική οικολογική αξία της συγκεκριμένης οροσειράς.

Οικολογική σημασία της περιοχής

Τα Ακαρνανικά Όρη αποτελούν τμήμα του δικτύου Natura 2000 και φιλοξενούν κρίσιμους πληθυσμούς αρπακτικών πτηνών. Ειδικότερα:

Το όρνιο (Gyps fulvus) αποτελεί είδος-δείκτη για την κατάσταση των οικοσυστημάτων. Στην ηπειρωτική Ελλάδα και τις Κυκλάδες, το είδος θεωρείται κρισίμως κινδυνεύον, με μείωση πληθυσμού της τάξης του 85% τα τελευταία 40 χρόνια.

Οι ανεμογεννήτριες έχουν αναγνωριστεί διεθνώς ως σημαντική πηγή θνησιμότητας για τα πτωματοφάγα αρπακτικά (λόγω πρόσκρουσης στα πτερύγια), ιδιαίτερα όταν χωροθετούνται κοντά σε αποικίες ή ζώνες αναζήτησης τροφής.

Η συγκεκριμένη περιοχή διαθέτει υψηλή διαθεσιμότητα τροφής, καθώς και κατάλληλα ενδιαιτήματα για φωλεοποίηση, κάτι που την καθιστά κομβική για την επιβίωση του είδους.

Θεσμικό και νομικό πλαίσιο

Η υπόθεση του αιολικού πάρκου στην Πάλαιρο φέρνει στην επιφάνεια προβλήματα στην εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας:

Το έργο είχε υπαχθεί σε καθεστώς «πρότυπων περιβαλλοντικών δεσμεύσεων», διαδικασία που αφορά μικρότερα έργα, παρότι βρισκόταν εντός προστατευόμενης δασικής έκτασης.

Το ΥΠΕΝ ήδη από το 2021 είχε απευθύνει ρητές υποδείξεις για την παύση των αδειοδοτήσεων αιολικών έργων κατηγορίας Β’ στην περιοχή μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος LIFE IP NATURA (2026), το οποίο μελετά τη βιοποικιλότητα των Ακαρνανικών.

Η αναστολή που αποφάσισε το ΣτΕ συνδέεται ακριβώς με την ανάγκη επανεξέτασης των περιβαλλοντικών όρων, ώστε να διασφαλιστεί η συμβατότητα με τις δεσμεύσεις του δικτύου Natura 2000 και τις υποχρεώσεις της χώρας έναντι της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας (Οδηγίες για τα Πουλιά και τους Οικοτόπους).

Επιστημονικές ενστάσεις

Μελέτες που έχουν εκπονηθεί σε εθνικό και διεθνές επίπεδο καταδεικνύουν ότι:

Η ανεξέλεγκτη χωροθέτηση αιολικών πάρκων μπορεί να έχει σωρευτικές επιπτώσεις στους πληθυσμούς αρπακτικών, ιδίως όταν δημιουργούνται πολλαπλά έργα σε γειτονικές περιοχές.

Οι ελληνικοί πληθυσμοί του ορνίου εξαρτώνται από ελάχιστες ενεργές αποικίες· η απώλεια ή η συρρίκνωση μίας και μόνο αποικίας μπορεί να έχει καταστροφικό αποτέλεσμα για την επιβίωση του είδους.

Η αποτελεσματική περιβαλλοντική πολιτική προϋποθέτει συστηματική παρακολούθηση και εκτίμηση αθροιστικών επιπτώσεων, κάτι που μέχρι σήμερα στην Ελλάδα συχνά παραλείπεται.

Η αναστολή του έργου στα Ακαρνανικά Όρη δεν αποτελεί εμπόδιο στην ενεργειακή μετάβαση, αλλά απαραίτητη δικλείδα ασφαλείας. Η πράσινη ενέργεια, εφόσον δεν σχεδιάζεται με επιστημονικά κριτήρια και θεσμική συνέπεια, κινδυνεύει να μετατραπεί σε αντιφατική πολιτική: στο όνομα της οικολογίας να υπονομεύει την ίδια τη βιοποικιλότητα.

Η πρόκληση για την ελληνική πολιτεία είναι σαφής: η ανάπτυξη των ΑΠΕ πρέπει να προχωρήσει, αλλά χωρίς εκπτώσεις στην περιβαλλοντική προστασία. Τα Ακαρνανικά Όρη δείχνουν τον δρόμο – ότι η «πράσινη ανάπτυξη» χρειάζεται επιστημονική τεκμηρίωση, στρατηγικό σχεδιασμό και κυρίως σεβασμό στο φυσικό κεφάλαιο που ήδη διαθέτουμε. Ακολουθήστε το e-maistros.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις