Τσέχοι μαθητές παθιασμένοι φιλέλληνες

Του Δημήτρη Βλαχοπάνου

Στο μουσείο της Πράγας εκτίθεται από την Τρίτη 9 Σεπτεμβρίου ένα σημαντικό μέρος της τοπικής μας ιστορίας, στο πλαίσιο του προγράμματος DISCOVERY OF EU IDENTITY (Ανακάλυψη της ευρωπαϊκής ταυτότητας), που υλοποίησε τον Ιούνιο του 2013 το Γυμνάσιο Na Vitezne plani, Praha 4 με τη συνεργασία του Γενικού Λυκείου Παναγιάς Διασέλου Άρτας. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 20 μαθητές και 2 εκπαιδευτικοί. Σκοπός του προγράμματος ήταν να ενσωματωθούν οι Τσέχοι μαθητές για ένα μικρό διάστημα στην καθημερινή ζωή της ελληνικής επαρχίας, αλλά ταυτόχρονα να γνωρίσουν την ιστορία της αρχαίας Αμβρακίας και νεότερης Άρτας, ως μέρος της ελληνικής ιστορίας. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 12 Οκτωβρίου.
Ζώντας μαζί με τους Έλληνες συμμαθητές τους ως φιλοξενούμενοι των οικογενειών τους, οι Τσέχοι μαθητές είχαν την ευκαιρία να νιώσουν τη γλυκύτητα της ελληνικής φιλοξενίας και να εντυπωσιαστούν από την καλοσύνη, την περιποίηση και τη συντροφικότητα των Ελλήνων. Θα πρέπει να τονιστεί πως οι ξένοι μαθητές φιλοξενήθηκαν σε χωριά των Τζουμέρκων, κυρίως στην Παναγιά Διασέλου και στο Κλειδί, κάτι που συνέβαλε καθοριστικά στο να κατανοήσουν τους ρυθμούς ζωής των ανθρώπων της ελληνικής επαρχίας.
Όπως σημειώνουν οι συνοδοί δάσκαλοί τους, οι οικογένειες στις οποίες διέμειναν τους ενσωμάτωσαν σαν να ήταν δικά τους παιδιά, με όλη τη σημασία της λέξης! Και όπως σχολίαζαν οι ίδιοι οι μαθητές, δέχτηκαν από τις μαμάδες και τις γιαγιάδες των οικογενειών τόσες αγκαλιές και τόσα φιλιά που δεν είχαν δεχθεί σε όλη τους τη ζωή! Στις περιπτώσεις αυτές η διαφορετική γλώσσα δεν εμποδίζει τους ανθρώπους να επικοινωνήσουν, αφού είναι βέβαιο πως επικοινωνούν με τη γλώσσα της ψυχής τους. Οι άνθρωποι που είναι φυσικοί και λειτουργούν με τρόπο φυσικό, βρίσκουν πάντα τη γλώσσα της αγάπης για να μιλήσουν και να εκφραστούν μεταξύ τους.
Οι Τσέχοι μαθητές έμαθαν πράγματα τα οποία δε θα μπορούσαν ποτέ να μάθουν μένοντας σε μια πόλη: άρμεξαν κατσίκες, βοήθησαν στις καλλιέργειες, είδαν τα μελίσσια και πώς βγαίνει το μέλι, μαγείρεψαν ελληνικά φαγητά…. Γνώρισαν και την ελληνική ορθόδοξη παράδοση παρακολουθώντας βαφτίσια, γάμο και κυριακάτικη λειτουργία. Δοκίμασαν γεύσεις που «μυρίζουν» μόνο Ελλάδα.
Δεν έμειναν όμως μόνο εκεί. Το πρόγραμμά τους περιλάμβανε και τη γνώση της τοπικής ιστορίας: την ιστορία της Αμβρακίας και της Ελλάδας κατά τη βυζαντινή περίοδο, την περίοδο της τουρκοκρατίας και κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Μέρος της ενότητας αυτής ήταν και το ολοκαύτωμα του Κομμένο, το οποίο οι μαθητές επισκέφτηκαν και μου έδωσαν τη χαρά να τους ενημερώσω μπροστά στο μνημείο των πεσόντων για την έκταση και τις επιπτώσεις της σφαγής του Κομμένου τη Δευτέρα 16 Αυγούστου 1943 από τα γερμανικά ναζιστικά στρατεύματα κατοχής. Ιδιαίτερο υπήρξε το ενδιαφέρον τους για το φεστιβάλ κρουστών και τις εκδηλώσεις μνήμης που διοργανώθηκαν τα προηγούμενα χρόνια για να τιμηθούν οι 317 νεκροί του Κομμένου.
Αξίζει να σημειωθεί πως ανάλογη φρίκη όπως το Κομμένο έζησε στην Τσεχία το Λίντιτσε. Πρόκειται για ένα μικρό χωριό, κοντά στην πόλη Κλάντνο, λίγο πάνω απ’ την πρωτεύουσα της χώρας Πράγα. Μέχρι τις 10 Ιουνίου του 1942 το Λίντιτσε ήταν ένας όμορφος τόπος που φιλοξενούσε 600 περίπου κατοίκους. Το απόγευμα της μέρας αυτής το χωριό Λίντιτσε δεν υπήρχε πια. Οι χιτλερικές δυνάμεις, σε αντίποινα για τη θανάτωση του προτέκτορα της Βοημίας και Μοραβίας Ράνιχαρντ Χάιντριχ από ομάδα ανταρτών, θανάτωσαν όλους τους κατοίκους και κατάσκαψαν το χωριό για να μη θυμίζει τίποτε πλέον από αυτό που ήταν πριν.
«Ένα από τα πολύ σημαντικά επιτεύγματα του προγράμματος είναι ότι δημιουργήθηκαν φιλίες μεταξύ των Τσεχόπουλων και των Ελληνόπουλων, ότι και από τις δύο πλευρές ξεπεράστηκαν κοινοτικά, πολιτιστικά, επικοινωνιακά αλλά και άλλα προβλήματα, με τελικό αποτέλεσμα κατανόηση, αγάπη, φιλία, σεβασμός μεταξύ δύο διαφορετικών λαών», εκμυστηρεύεται η φιλόλογος ελληνικής καταγωγής καθηγήτρια του γυμνασίου της Πράγας Ανδρόνικα Τσόλα (Andronika Colasova), η οποία συνόδευε τους Τσέχους μαθητές.
Και συνεχίζει: «Μια από τις μαθήτριες εξέφρασε την επιθυμία να έρθει στην Ελλάδα για ένα χρόνο, για να φοιτήσει σε Ελληνικό λύκειο. Η χαρά μου ήταν απερίγραπτη, οπότε έστειλα αίτηση για οικονομική στήριξη ενός έτους διαμονής της, στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus, η οποία εγκρίθηκε. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι από το Σεπτέμβριο 2014 μέχρι τον Ιούνιο 2015 στο Γενικό Λύκειο Κρυονερίου Αττικής θα υπάρχει και μία Τσεχοπούλα από την Πράγα»!
Υπογραμμίζεται ότι το πρόγραμμα πρόσφερε μια ανεκτίμητη και αξέχαστη εμπειρία και για τις δύο πλευρές (τα Ελληνόπουλα επισκέφτηκαν επίσης την Τσεχία και φιλοξενήθηκαν από τους ίδιους μαθητές). Τα παιδιά, εκτός του ότι έμαθαν απίστευτα πολλά πράγματα για την πραγματική ζωή των Ελλήνων, απόκτησαν γνώσεις για όλη την ιστορία της Αμβρακίας και της Ελλάδας, γίνανε οι πιο καλοί διαφημιστές της Ελλάδας στο εξωτερικό και έγιναν οι πιο παθιασμένοι ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ!
Είναι ανεκτίμητης αξίας οι πρωτοβουλίες αυτές των εκπαιδευτικών. Και οι πράξεις συνύπαρξης νέων με διαφορετικούς πολιτισμούς είναι ό,τι ομορφότερο και ηρωικότερο έχει να παρουσιάσει η σχολική ζωή. Μπορεί να ανατείλει κάποτε ο ήλιος της κοινωνικής δικαιοσύνης και να φέξει η αυγή της ειρήνης και της ανθρωπιάς, όταν το σχολείο ανοίξει τις πόρτες του για να ν’ ανοίξουν τα φτερά τους οι νέοι και να γνωρίσουν το αλλιώτικο. Κι είναι βέβαιο τότε πως θα πλημμυρίσει η καρδιά τους απ’ τον πόνο και την αγάπη του άλλου.