Συνέντευξη: Το επόμενο Πρώτο Λεπτό – Η διαχείριση των σεισμών στο αστικό περιβάλλον.

Μάθαμε πως ένας από τους επιστήμονες-ερευνητές που λειτουργεί στον τόπο μας, (έστω κι αν εμείς δεν δίνουμε σημασία, «ουδείς προφήτης στον τόπο του!, βλέπετε), ο Χρήστος Σακαρίκας, μετά τους μεγάλους σεισμούς στις Τουρκία-Συρία, διαπιστώνοντας τις υπάρχουσες αδυναμίες, (Αναλυτής Συστημάτων είναι), αποφάσισε να σχεδιάσει σύστημα που θα υποστηρίζει την ταχύτατη αναγνώριση των κατεστραμμένων κτισμάτων και τον απεγκλωβισμό των ανθρώπων που ήταν άτυχοι. Τίτλος της εργασίας του: «Το επόμενο πρώτο λεπτό».
Να τι μας είπε:
-Χαθήκατε τους τελευταίους 6 μήνες δεν σας βλέπουμε σχεδόν καθόλου. Από τους κούριερ μάθαμε ότι κουράστηκαν να σας φέρνουν πάνω στο λόφο του Αμπελακίου, εκεί όπου μονάζετε, διαρκώς ηλεκτρονικές συσκευές και αισθητήρες. Ακούσαμε πως ασχολείστε με τους σεισμούς. Θέλετε να μας πείτε δυό λόγια για τη δουλειά σας;
– Ευχαρίστως, αν και τώρα ο κόσμος νοιάζεται για τις εκλογές και δεν τον ενδιαφέρουν οι υποδομές, όσο σημαντικές κι αν είναι.
-Δηλαδή θεωρείτε πως η δουλειά σας είναι σημαντική; Πόσο χρόνο ασχολείστε με αυτήν;
-Όπως ξέρετε, πέραν των σεμιναρίων στην εκπαιδευτική ρομποτική που κάνω στα παιδιά των ακρότατων νησιών μας και την υποστήριξη μεταπτυχιακών φοιτητών, η μόνιμη ενασχόλησή μου είναι η συγγραφή και η ανάπτυξη ηλεκτρονικών διατάξεων που έχει ανάγκη η κοινωνία μας.
-Ναι, ήδη δημοσιεύσαμε για τις συσκευές αδρανοποίησης του κορονοιού και το ποδήλατο για τυφλά παιδιά. Κινούνται αυτά, ή είναι στα αζήτητα;
-Θα προτιμούσα να σας μιλήσω για τη διαχείριση των σεισμών, γιατί μια απάντηση στο ερώτημά σας θα με πλήγωνε, αφού όπως έχω δηλώσει, «ζούμε στη χώρα που τρώει τα παιδιά της!»
-Ας μιλήσουμε λοιπόν για τους σεισμούς.
-Οι σεισμοί, από ότι όλοι γνωρίζουμε συνέβαιναν στο παρελθόν και θα συνεχίσουν να συμβαίνουν στο μέλλον. Δεν είναι κάτι που μπορούμε να αποφύγουμε, αφού ο φλοιός του πλανήτη μας κινείται διαρκώς και οι τεράστιες δυνάμεις που αναπτύσσονται από τις πιέσεις των πλακών πρέπει να εκτονώνονται. Όσο πιο συχνή η εκτόνωση, τόσο καλύτερα, γιατί τότε οι σεισμοί έχουν μικρό μέγεθος και αντίστοιχα μικρές καταστροφικές συνέπειες. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τους σεισμούς!
Κανένας σεισμός δεν σκότωσε άνθρωπο! Τους ανθρώπους μας τους σκοτώνουν οι κατασκευές μας! Αν οι κατασκευές μας γίνουν σωστότερες, τότε οι ζημιές και κατ’ επέκταση οι ανθρώπινες απώλειες θα περιοριστούν.
– Ναι αλλά στον πλανήτη έχουμε εκατοντάδες για να μην πω εκατομμύρια σαθρές κατασκευές μέσα στις οποίες κατοικούν άνθρωποι. Έτσι δεν είναι;
-Ακριβώς εκεί εστιάζουμε την προσπάθειά μας. Κυρίως στο αστικό περιβάλλον όπου υπάρχουν πολλές και για να μην πούμε σαθρές, ας πούμε μη κατάλληλες πολυώροφες κατοικίες. Αυτές όπως είδαμε στους τελευταίους σεισμούς καταρρέουν και μαζί τους στα χαλάσματα εγκλωβίζουν ανθρώπους.
-Εν τάξει, αυτό είναι γνωστό. Άγνωστο είναι το τι θα πρέπει να κάνουμε και τι επιχειρείτε να κάνετε εσείς;
-Οι κανόνες κατασκευής των πολυώροφων κυρίως κτισμάτων είναι υπόθεση κάθε Πολιτείας, κάθε κράτους δηλαδή και οι σεισμικές δονήσεις είναι υπόθεση της φύσης. Και στα δυο εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Μπορούμε όμως αμέσως μετά τη δόνηση να πληροφορήσουμε την αρχή κάθε πόλης για πολλά πράγματα.
-Γιατί κάθε πόλη κι όχι κεντρικά και ποιες είναι οι πληροφορίες που θα παρέχετε;
-Συνήθως οι κεντρικές εξουσίες είναι βραδυκίνητες. Έχουν την αδράνειά τους και η επέμβασή τους παίρνει χρόνο. Αυτός ο χρόνος λοιπόν είναι πολύτιμος. Φανταστείτε έναν εγκλωβισμένο στα συντρίμμια κτιρίου. Ιδιαίτερα ένα παιδί! Πρέπει να το εντοπίσουμε, να το προσεγγίσουμε και να το απεγκλωβίσουμε στον ελάχιστο δυνατό χρόνο. Εκεί πρέπει να δώσουμε τη μάχη. Το επόμενο Πρώτο Λεπτό μετά τη σεισμική δόνηση!!!
– Μα δεν επιχειρούν οι διασώστες μας. Πως τους αξιολογείτε;
– Ευτυχώς, έχουμε τους καλύτερους! Κι αν κάποτε γίνει αξιολόγηση, τότε θα τους εντάξει ανάμεσα στους καλύτερους στον πλανήτη μας. Όμως, αυτά πα παλληκάρια έχουν ανάγκη από εργαλεία που θα τους παρέχουν έγκαιρη και ακριβή πληροφόρηση. Τότε η επέμβασή τους θα είναι άμεση θα λειτουργήσουν με την επιδεξιότητα και την ταχύτητα που έμαθαν να λειτουργούν και θα σώζουν ανθρώπους. Ανθρώπους που θα χάνονταν μετά από όχι ώρες άλλα λεπτά της ώρας!
-Αρχίζετε να εντείνετε το ενδιαφέρον μου. Πως θα το πετύχετε αυτό. Ας πούμε πως σε μια πόλη, γίνεται αυτή τη στιγμή μια μεγάλη σεισμική δόνηση με απώλειες. Τι κάνουμε για να σώσουμε ανθρώπους;
-Στον πρόσφατο σεισμό στα Τουρκοσυριακά σύνορα τι παρατηρήσατε;
-Χαμό. Χαμό παρατήρησα. Κανείς δεν ήξερε ποιο κτίσμα στέκει και ποιο έπεσε. Κανείς δεν ήξερε αν στα κατεστραμμένα κτίσματα υπήρχαν εγκλωβισμένοι κι αν υπήρχαν, πόσοι ήταν. Για να μη φτάσω στο άλλο άκρο να ζητώ το αδύνατο, πόσοι δηλαδή από τους εγκλωβισμένους είναι ζωντανοί και τι ενδείξεις έχουν οι ζωτικές λειτουργίες τους. Ενδείξεις, ώστε η ιατρική ομάδα να προσδιορίζει και τον επείγοντα χρόνο απεγκλωβισμού; Μήπως με τις υπερβολές μου το απογείωσα;
– Καθόλου. Θα έλεγα μάλιστα πως διαβάσατε από το μυαλό μου, ότι ακριβώς ήθελα να σας πω. Πέσατε ακριβώς στο μεδούλι της υπόθεσης. Και υπόθεση αμέσως μετά τη σεισμική δόνηση είναι οι άνθρωποι. Όσοι ήταν τυχεροί και επέζησαν. Αυτοί που απεγνωσμένα ζητούν διάσωση. Με οποιοδήποτε τίμημα! Θυμάστε την κοπέλα που ικέτευε τους διασώστες μας να την ελευθερώσουν ακόμη κι αν της έκοβαν το καταπλακωμένο πόδι. Θυμάστε την εικόνα του πυροσβέστη που απομάκρυνε τα μπάζα και εμφανίστηκε ανάμεσά τους το προσωπάκι ενός πεντάχρονου αγοριού.
Θυμάστε το παλληκάρι μας που έσκυψε και έκλαιγε, γιατί δεν πρόλαβε να απεγκλωβίσει ζωντανό ένα παιδί? Αυτή η εικόνα γυρίζει στο νου μου διαρκώς. Γι’ αυτό δουλεύω ασταμάτητα σχεδιάζοντας συστήματα και ψάχνοντας λύσεις.
– Τώρα θα αναστείλω κάθε άλλη δουλειά μου για να μου πείτε λεπτομέρειες. Θέλω να μάθω πως είναι δυνατό να δώσετε εργαλεία στους διασώστες μας που θα τους βοηθήσουν να σώζουν ψυχές; Πως θα κάνουν αυτά τα μικρά έστω θαύματα;
-Για τον καφέ, που λέγαμε….;
-Με συγχωρείτε, μόλις αρχίσατε να μου μιλάτε, αφαιρέθηκα. Τον παραγγέλνω αμέσως!
– Πρέπει να το καταλάβουμε και σε ετούτη την έρμη την πατρίδα, πως αν θέλουμε να γίνουμε σοβαροί, πρέπει να πάψουμε να βάζουμε τις ανάγκες κάτω από το χαλί. Να μη σχεδιάζουμε στο πόδι. Να σχεδιάσουμε και κυρίως να εφαρμόσουμε τεχνικές και μεθόδους που είναι αποδοτικές. Γιατί αλλιώς τις αστοχίες μας θα τις πληρώνουν οι αθώοι άνθρωποι μας, κι εμείς θα κλαίμε πάνω από χυμένο γάλα.
Ακούστε λοιπόν!
Αμέσως μετά τη σεισμική δόνηση, ενεργοποιείται η διάταξη που σχεδιάσαμε και εγκαθιστούμε σε σταθερό σημείο της οροφής κάθε πολυώροφου κτίσματος. Η συσκευή αποστέλλει στην κεντρική μονάδα διαρκούς εποπτείας της πόλης την πλήρη κατάσταση του κτίσματος. Μπορεί να είναι άθικτο, να έχει πάρει ελαφρά κλίση, να έχει καταρρεύσει μερικώς ή να έχει συντριβεί. Άρα έχουμε την εικόνα της πόλης γνωρίζοντας ακριβώς την κατάσταση των κτισμάτων της. Θα γνωρίζουμε επίσης αν στο κτίσμα υπάρχει διαρροή γκαζιού ή νερού και το σύστημά μας θα κλείνει την κεντρική παροχή τους. Η ανάπτυξη πυρκαγιάς από εύφλεκτο υλικό είναι επίσης σημαντικό γεγονός που θα μεταδοθεί.
Η επόμενη μετάδοση (μέσα στο ίδιο πρώτο λεπτό της ώρας) θα περιέχει επιπλέον (μόνον για τα κατεστραμμένα κτίσματα), τον αριθμό των εγκλωβισμένων μέσα στα συντρίμμια. Και το σημαντικότερο, πόσοι από τους εγκλωβισμένους είναι ζώντες!
Ο αλγόριθμος που επεξεργαζόμαστε θα αξιολογεί την κατάσταση και θα συστήνει τη διαδοχή των ενεργειών που θα αναλάβει η Πολιτική Προστασία κάθε πόλης. Τονίζω το σχεδιασμό μας ανά πόλη γιατί κάθε λεπτό που περνάει είναι πολύτιμο για αυτόν που έχει ανάγκη βοήθειας. Δεν έχουμε την πολυτέλεια της αναμονής. Στο σχεδιασμό μας τα σωστικά μέλη έχουν τη στολή και τα βασικά εργαλεία τους στη ντουλάπα του σπιτιού τους. Όπως και οι στρατιώτες της Ελβετίας. Γνωρίζετε ότι στην Ελβετία, καθένας εκτός από τη στολή του έχει και τον οπλισμό του στη ντουλάπα του σπιτιού του. Στην ανάγκη θα βρεθεί στη μονάδα του σε μερικά λεπτά!
–Άρα κάθε πόλη πρέπει να οργανωθεί ανάλογα με τη σεισμικότητα της περιοχής.
-Ακριβώς! Η πόλη σε κάποιο ασφαλές σημείο στο κέντρο βάρους της, πρέπει να έχει τη βάση της. Αυτή πρέπει να είναι οργανωμένη με τέτοιον τρόπο ώστε να επικοινωνεί για μία τουλάχιστον εβδομάδα χωρίς ηλεκτρικό δίκτυο και δίκτυα σταθερής ή κινητής τηλεφωνίας τα οποία στο σχεδιασμό μας θεωρούμε πως έχουν καταστραφεί ολοσχερώς.
-Και οι συσκευές των κτισμάτων. Αυτές πως θα λειτουργούν;
-Τις σχεδιάσαμε αξιοποιώντας τεχνολογίες υλικού και λογισμικού χαμηλών απαιτήσεων ώστε να λειτουργούν αυτόνομα για τουλάχιστον ένα μήνα μετά τη σεισμική δόνηση.
-Αν το κτίσμα καταρρεύσει πλήρως, δεν θα πάρει μαζί του και τη συσκευή σας;
-Ναι. Λογαριάζουμε πως θα βρίσκεται κάπου στην κορυφή των χαλασμάτων. Αλλά και βαθύτερα να βρεθεί, είναι σχεδιασμένη να αντέχει εξωτερική μηχανική καταπόνηση. Κάτι ας πούμε σαν το πορτοκαλί κουτί των αεροπλάνων.
-Αν ένα πολυώροφο κτίριο καταρρεύσει και έχουμε μηνύματα εγκλωβισμένων μεν ζωντανών δε. Πως θα ξέρουν οι διασώστες μας σε ποιο σημείο να επιχειρήσουν;
-Εδώ σας θέλω! Τα αεροπλάνα μας (ριπές και οχιές), μπορούν να εντοπίζουν στόχους 100 χιλιόμετρα μακρύτερα. Το δουλεύουμε κι εμείς και κάποια μέρα θα μπορούμε να εντοπίζουμε τόσο τη θέση (Χ,Υ), στο επίπεδο, όσο και το βάθος (Ζ) του εγκλωβισμένου ανθρώπου μας! Αν μας υποστηρίξουν αυτό θα γίνει σύντομα.
-Σε τι φάση βρίσκεται η πρόοδος της ερευνητικής δουλειά σας;
-Ελπίζουμε σε 2-3 μήνες να έχουμε στα χέρια μας ένα πρωτότυπο για να το αξιολογήσουν αυτοί που πρέπει.
-Στην εικόνα που μας δώσατε όλα είναι στην Αγγλική. Γιατί;
-Όλο το λογισμικό και οι αλγόριθμοι αναπτύσσονται στην Αγγλική γλώσσα για να μην έχουμε ασυμβατότητες στα εργαλεία λογισμικού. Όταν ολοκληρωθεί και σταθεροποιηθεί η δουλειά μας θα τα μεταφέρουμε στη γλώσσα μας.
-Τέτοιες ερευνητικές προσπάθειες γνωρίζουμε πως έχουν υψηλό κόστος. Οικονομικά ποιος σας υποστηρίζει;
-Κανείς.
-Σας εύχομαι καλή επιτυχία, ελπίζοντας πως, όταν ολοκληρωθεί, δε θα παραμείνει κι αυτή στα αζήτητα!