Κλαούντια Καρντινάλε: Το «τελευταίο βλέμμα» μιας αιώνιας ντίβας – Η ζωή και η κληρονομιά της

Η θρυλική ηθοποιός, πρόσωπο-σύμβολο της δεκαετίας του ’60 και πρωταγωνίστρια σε έργα-ορόσημα (από το Il Gattopardo και το 8½ έως το Once Upon a Time in the West), πέθανε σε ηλικία 87 ετών. Η Κλαούντια Καρντινάλε άφησε πίσω της μια λαμπρή, ανεξάρτητη καριέρα που σφράγισε τη χρυσή εποχή του ευρωπαϊκού κινηματογράφου.
Η Κλαούντια Καρντινάλε — με τη βραχνή φωνή, την παρουσία που ισορροπούσε ανάμεσα στην ώριμη θηλυκότητα και την ενδόμυχη τόλμη — «έφυγε» στο σπίτι της στη Γαλλία, έχοντας στο πλευρό της τα παιδιά της, σύμφωνα με πληροφορίες.
Η Κλαούντια Καρντινάλε εμφανίζεται στην πρεμιέρα της ταινίας «Sink or Swim» στο 71ο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου στις Κάννες, στη νότια Γαλλία, στις 13 Μαΐου 2018.

Η είδηση του θανάτου της επιβεβαιώθηκε από διεθνή πρακτορεία και μεγάλα ειδησεογραφικά δίκτυα.
Γεννημένη το 1938 στην Τύνιδα από Σικελούς γονείς, η Καρντινάλε αναδείχθηκε μετά το πέρασμά της από έναν διαγωνισμό ομορφιάς — ένας δρόμος που την έφερε στο Φεστιβάλ της Βενετίας και, τελικά, στα μεγάλα στούντιο του ιταλικού σινεμά. Η συνεργασία με τους μεγάλους ιταλούς σκηνοθέτες της εποχής — Λουκίνο Βισκόντι (Il Gattopardo / Ο Λέοντας), Φεντερίκο Φελίνι (8½), Σέρτζιο Λεόνε (Once Upon a Time in the West) — τη μετέτρεψε σε διεθνές είδωλο, σύμβολο του μεσοπολεμικού και μεταπολεμικού ευρωπαϊκού φιλμ.

Η κινηματογραφική της πορεία δεν ήταν μόνο «ωραία εικόνα»: μέσα από περισσότερες από εκατό εμφανίσεις σε ταινίες και τηλεόραση, έδειξε ερμηνευτική γκάμα και βάθος. Από τους δραματικούς ρόλους του Rocco and His Brothers έως την σκληρότητα και την αυτοσυνειδησία των χαρακτήρων στις πιο «εμπορικές» στιγμές της, η Καρντινάλε κατάφερε να διασχίσει τον χρόνο διατηρώντας την αξιοπρέπεια και την καλλιτεχνική αυτονομία της — επιλογές που μερικές φορές την έφερναν σε ρήξη με προϊόντα του συστήματος και με την κοινή βιομηχανική πρακτική της εποχής.

Σε αυτή τη φωτογραφία αρχείου της 3ης Νοεμβρίου 1960, ο Γάλλος ηθοποιός Ζαν-Πολ Μπελμοντό και η Ιταλίδα ηθοποιός Κλαούντια Καρντινάλε παρευρίσκονται σε ένα κοκτέιλ πάρτι στον Σύνδεσμο Ξένου Τύπου στη Ρώμη.
Η διεθνής αναγνώριση ήρθε με βραβεία και τιμητικές διακρίσεις: μεταξύ άλλων, τιμήθηκε με βραβείο-ζωής (Golden Lion) στο Φεστιβάλ Βενετίας και υπήρξε ενεργή σε οργανώσεις πολιτισμού και ανθρωπισμού, αναλαμβάνοντας και ρόλους πρεσβευτικής ευθύνης στον χώρο. Στα θεσμικά της βραβεία και τις τιμές αντανακλάται όχι μόνο η συνεισφορά της στο σινεμά αλλά και η θέση της ως γυναικείας φωνής με πολιτική και κοινωνική συνείδηση.

Η Ιταλίδα ηθοποιός Κλαούντια Καρντινάλε, αριστερά, και ο ηθοποιός Μαρτσέλο Μαστρογιάνι εμφανίζονται στο Festival Palace για την παρουσίαση της ταινίας «Ο Αθώος», στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου στις Κάννες της Γαλλίας, στις 15 Μαΐου 1975.

Η Καρντινάλε αρνήθηκε σε πολλές περιπτώσεις να υποκύψει στην εκμετάλλευση ή στην εύκολη εξιδανίκευση. Η σταθερότητά της — επαγγελματική και προσωπική — και η επιλογή της να διατηρήσει την ευρωπαϊκή καταγωγή του έργου της (χωρίς πλήρη παράδοση στις σαγηνευτικές προσφορές του Χόλιγουντ) την καταξίωσαν ως μια ηθοποιό που υπηρέτησε την τέχνη της με σεβασμό. Οι συνάδελφοι και οι κριτικοί συχνά επαίνεσαν το μείγμα ωριμότητας, σωματικής παρουσίας και εσωτερικού πλούτου που έφερνε κάθε φορά στην οθόνη.
Η απώλειά της αφήνει ένα κενό στο παγκόσμιο σινεμά· αλλά οι ταινίες της παραμένουν ως διαρκής υπενθύμιση μιας εποχής όπου οι μεγάλες εμψυχώσεις της ευρωπαϊκής κινηματογραφίας συνάντησαν το αστέρι μιας χαρισματικής πρωταγωνίστριας. Σε εποχές που η μνήμη γίνεται ρευστή, οι εικόνες της Καρντινάλε — στη μνήμη των θεατών, στις επανεκδόσεις και στα φεστιβάλ — θα συνεχίσουν να υπενθυμίζουν την απλότητα και το μεγαλείο ενός προσώπου που, με τα χρόνια, έγινε σύμβολο του παγκόσμιου σινεμά.

Μια τελευταία εικόνα
Στις φωτογραφίες που πλέον θα κυκλοφορούν στα αφιερώματα και τα μνημόσυνα, βλέπουμε την Κλαούντια Καρντινάλε σε στιγμές κινηματογραφικής αυτοκυριαρχίας — το βλέμμα της που μοιάζει να κρατά μυστικά, το προφίλ της που συχνά φωτογραφίστηκε σε εξωτερικούς χώρους, και εκείνη την ανεπιτήδευτη κομψότητα που έκανε τους σκηνοθέτες να την ζητούν ξανά και ξανά. Οι ηθοποιοί και οι σκηνοθέτες της εποχής θα τη θυμούνται ως συναδέλφισσα σκληρή στο στόχο της, αλλά και γενναιόδωρη στη συνεργασία.
Τι λένε τα διεθνή μέσα
Οι μεγάλες ειδησεογραφικές πηγές και τα κινηματογραφικά περιοδικά — από το Reuters και το AP έως το Variety και το Guardian — παρουσιάζουν την είδηση με την ανάλογη δόση νοσταλγίας και σεβασμού, ανατρέχοντας σε κλασικούς τίτλους της — 8½, Il Gattopardo, Once Upon a Time in the West, The Pink Panther — και επισημαίνοντας την επιδραστικότητά της στην ευρωπαϊκή αισθητική του 20ού αιώνα.
Η Κλαούντια Καρντινάλε έζησε εκατοντάδες ιστορίες πάνω στην οθόνη — κι όσοι αγάπησαν το σινεμά την απέλαβαν σαν έναν από τους τελευταίους μεγάλους μύθους της κλασικής ευρωπαϊκής σκηνής. Η φωνή της ίσως σιγήσει, αλλά οι εικόνες της θα συνεχίσουν να μιλούν — και να συγκινούν — γενιές θεατών. Ακολουθήστε το e-maistros.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις