Η ΕΥΑ ΜΕΛΑ ΜΙΛΑ ΣΤΟΝ «ΜΑΪΣΤΡΟ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ «ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΟΙ»

Στην  Πινακοθήκη Μάργαρη από τις 19-29 Μαρτίου φιλοξενείται η έκθεση της κ. Εύας Μελά με τίτλο:  «Ξεριζωμένοι», μετά από πρόταση του Π.Κ.Α. Η κ. Εύα Μελά είναι ζωγράφος – χαράκτρια. Ασχολείται με εικονογραφήσεις βιβλίων, την καλλιτεχνική επιμέλεια εντύπων και τη ζωγραφική σε κτίρια και επαγγελματικούς χώρους. Στο παρελθόν έχει βραβευτεί για πολλά από τα έργα της. Από το 1983 παραδίδει παράλληλα μαθήματα σχεδίου και ζωγραφικής, χαρακτικής και νωπογραφίας (fresco). Έργα της υπάρχουν στην Εθνική Πινακοθήκη, στο Υπουργείο Πολιτισμού και σε πολλές ιδιωτικές συλλογές. Η συγκεκριμένη έκθεσή της, όπως τόνισε, δεν έχει εμπορικό χαρακτήρα.
•    κ. Μελά η μετανάστευση είναι ένα θέμα που φαίνεται σας απασχόλησε αρκετά, σας άγγιξε συναισθηματικά, ώστε να το να το ανάγετε σε καλλιτεχνική δημιουργία.Mιλήστε μας για το θέμα αυτό της έκθεσης.
Το θέμα είναι «ξεριζωμένοι» και δεν αφορά στενά τη μετανάστευση. Η εκθεση εχει δύο σκελή.Το ένα είναι οι μετανάστες και τα δεινά που υφίστανται οι άνθρωποι αυτοί και το άλλο κομμάτι είναι η ανεργία που κι αυτό  είναι ενας ξεριζωμός,γιατι δεν υπάρχει σκληρότερο πράγμα από  το να μην  έχεις δουλειά, να μην μπορείς να έχεις ανθρώπινη αξιοπρέπεια και που αυτό σε οδηγεί στη μετανάστευση. Αρα, ο τιτλος της εκθεσης είναι «ξεριζωμός»  που σημαίνει τον ξεριζωμό που υφίσταται ο εργαζόμενος από αυτό που αντικειμενοποιει την υπαρξη του, που είναι η δουλεια του και βέβαια τον ξεριζωμο απ’ τον τοπο του,  απ την οικογενεια του.
Τώρα πως με άγγιξε εμένα. Το 2006 έγινε μια κίνηση εικαστικών καλλιτεχνών, που σιγα σιγα σχηματοποιηθηκε και είναι ανοιχτη κίνηση με το όνομα «πέρασμα». Οργανώνουμε εκθέσεις στην Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος με έργα  που  τα φτιάχνουμε  εμπνεόμενοι   από  αυτή τη ζώνη. Εκεί, δούλευαν πολλοί μετανάστες,όμως ήδη από το 1993 και μετά  το πρόβλημα των ξενων μεταναστών στην Ελλάδα άρχισε να γίνεται  εμφανές  και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια με τη «Συνθήκη του Δουβλίνου II» και τη «Συνθήκη Σένγκεν»  που έχουν υπογράψει οι ελληνικές κυβερνήσεις  με την Ε.Ε .Αυτές, έχουν αναγκάσει την Ελλάδα να γίνει μια μεγάλη  φυλακή μεταναστών. Στο όνομα της δήθεν πάταξης της λαθρομετανάστευσης και  για λογαριασμό των μεγάλων συμφερόντων, η χώρα μας ήθελε όλα τα χρόνια να τους κρατάει λαθραίους. Αυτό, έφερε το πρόβλημα σε οριακές καταστάσεις τα τελευταία  χρόνια με τον Ξένιο Δία, αυτό το γελοίο όνομα το οποίο  ντροπιάζει και την  έννοια του Ξένιου Δία, έχουν  φυλακιστεί πάρα πολλοί  μετανάστες   στις φυλακές  και στα άλλα κέντρα κράτησης, που μόνο κέντρα φιλοξενίας δεν είναι, με τις επιχειρήσεις « σκούπα» και με την  αγαστή συνεργασία του Υπουργειου Δημοσίας Τάξης, με τον Δήμο της Αθήνας κυρίως  τον κύριο Καμίνη  ο οποίος ήταν και πολύ περήφανος  για την εκκαθάριση  του κέντρου ανεξάρτητα  τι αυτό σήμαινε σε ανθρώπινο επίπεδο. Εγώ την περίοδο 2007-09 ήμουν βουλευτής του ΚΚΕ και μέσα από τη βουλευτική μου  ιδιότητα  παρεβρέθηκα σε παρα πολλά επεισόδια συγκρουσης με τους μετανάστες:  κυνήγι, δικαστήρια εναντίων των μεταναστών, συλλήψεις. Εκει ηρθα πολύ κοντα με το ζητημα αυτό όχι μονο στο επίπεδο του τι θεωρούμε  σωστό, πόσο καταδικάζουμε την  Ε.Ε και την αντιμεταναστευτική της πολιτική, αλλά το πόσο κατανοούμε ότι το βασικό πρόβλημα στους ξεριζωμούς είναι το ίδιο το σύστημα, που απομυζά τον ιδρώτα των ανθρώπων και τους διώχνει μετανάστες .Πέρα λοιπόν από αυτό που το καταλαβαίνουμε όλοι,  θεωρητικά, εκεί το κατάλαβα από κοντά και φυσικά με επηρέασε και επηρέασε τη δημιουργία μου.  Ενώ συνήθως ζωγραφίζω με φρέσκα με γήινα χρώματα.
•    Στην συγκεκριμένη έκθεση φαίνεται ότι τα συναισθήματα αποτυπώθηκαν και στα έργα.Ποια είναι τα θέματά σας γενικά;
Αγαπώ  πολύ τη φύση, αλλά όλο αυτό το βάρος που κουβάλησε η Αθήνα  με αυτό το θεμα του Ξενιου Δια δεν με άφησε  ασυγκίνητη  και χωρίς να το θέλω άλλαξαν τα χρώματα μου, μαύρισαν, μπήκα  στο ασπρόμαυρο και ασχολήθηκα πολύ με αυτό. Η δουλειά μου ήταν αυγοτέμπερες και φρέσκα, νωπογραφίες , ακουαρέλες κυρίως  τοπία, πουλιά γενικώς μια δουλειά ανάλαφρη  και σχετικά χαρούμενη.
•    Τι είδους έργα περιλαμβάνει η έκθεση; Από τι υλικό είναι κατασκευασμένα;
Δείχνουμε γύρω στα 46 έργα στην έκθεση  τα οποία είναι ως επι το πλείστον  κάρβουνο, μαυρόασπρο μεγάλα μεγέθη και ένα μέρος τους αφορά το Πέραμα που κι εκεί υπάρχει μια  τραγική κατάσταση με τον ξεριζωμό των ανθρώπων. Το 2006 δούλευαν 6000 εργάτες. Με την πολιτική που έχει η Ε.Ε για την ελληνική ναυπηγοεπισκευαστική  βιομηχανία, το ξεπούλημα, τα μεγάλα κεφαλαια που εχουν παρεισφρήσει και την κυβερνητική πολιτική,  σήμερα, είναι ζήτημα αν δουλεύουν  280 άτομα .Παρότι η χώρα μας  διαθέτει τεράστιες υποδομές για την ανάπτυξη αυτής της βιομηχανίας, λόγω των δεσμεύσεων που έχει απέναντι στην Ε.Ε,  αυτές οι δουλειες κλείνουν και τα πλοία ναυπηγούνται εκεί που οι αρχές της Ε.Ε  επιτρέπουν.
Σε  σχέση με το υλικό, είναι κάρβουνα, βέβαια θα δείτε και μερικά πορτρέτα εργατών  και μεταναστών, τα οποία είναι  αυγοτέμπερες, χρωματιστά  και μέσα  σ’ αυτά υπάρχει κι ένα έργο  που αφορά  την Παλαιστίνη, όπου κι εκεί υπάρχει ένας τεράστιος ξεριζωμός  ενός λαού.  Το έργο αυτό  εγινε παραλληλα, γιατί τα βάσανα αυτού του λαού έχουν συνέχεια  και  τα τελευταία χρόνια εξαπατάται και συνεχώς διώκεται.
Οι αλλοδαποί που βρίσκονται στην Ελλάδα έχουν έρθει από χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, όπου οι ανατροπές δημιούργησαν  αφόρητες συνθήκες  και φτωχεια, κι από εκεί που οι  μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις  έκαναν στρατιωτικές επεμβάσεις : Ιράκ, Ιράν, Αφγανιστάν, Παλαιστίνη, Συρία,  Λίβανο .
Η χωρα μας  είναι μια χώρα που  λόγω της πολιτικής της  δε δίνει πολιτικό άσυλο. Όλο αυτό το διαστημα οι Κούρδοι διώκονται και παραδίδονται. Ο καπιταλισμος είναι ανελέητος για τους λαους. Εμείς, το κράτος των ισχυρών, καταντήσαμε να στελνουμε μετανάστες .Μετανάστευση στη Γερμανια μετά τον πόλεμο λόγω των διώξεων στο Βελγιο, τη Γαλλια .
Ο άνθρωπος παίρνει το δρόμο της ξενιτιάς ,όταν βομβαρδίζεται  το χωριό του, καταστρέφεται  η υποδομή του. Έτσι, αυτοί οι άνθρωποι πληρώνουν μεγάλα ποσά για να πάνε στο Βέλγιο ή στον Καναδά και τους πιάνουν οι δουλέμποροι και τους πετάνε  στο Αιγαίο. Η Ελλάδα κανονικά πρέπει να τους βγάζει ταξιδιωτικά έγγραφα και να τους διώχνει για εκεί που θέλουν να πάνε, αλλά δυστυχώς οι ελληνικές κυβερνήσεις είναι δούλοι προς τις συμβάσεις που έχουν υπογράψει . Το δεύτερο είναι η απέλαση τους. Κρατούνται για  18 μήνες φυλακή και μετά απελαύνονται. Κι έχουν αφήσει μια καλή ζωή, βιαίως, λόγω των στρατιωτικών  επεμβάσεων και των συγκρούσεων. Δείτε την  Αιθιοπία ,τη Σομαλία  τη Λιβύη, την  Αίγυπτο.
•    Η Ελλάδα από χώρα αποστολής  μεταναστών  μετατράπηκε με τα χρόνια σε χώρα υποδοχής. Πώς βλέπετε τον τρόπο που αντιμετωπίζει αρχικά η ελληνική κοινωνία το φαινόμενο αυτό και πώς οι κυβερνήσεις αυτού του τόπου;
Οι κυβερνήσεις οι οποίες είναι συντηρητικές ,υιοθετούν αυτή τη γενική  πολιτική. Θα ήταν ψέμα να σας πω ότι τους απλούς πολίτες δεν τους αγγίζει ο ρατσισμός  κι ότι είναι υπέρ άνω.  Δυστυχώς,  υπάρχει και το ένα και το άλλο.Από τη μια μεριά υπάρχουν άνθρωποι που βοηθούν, στηρίζουν δίνουν τη στοργή τους,  από την άλλη μεριά υπάρχουν και οι άνθρωποι οι οποίοι είναι φοβισμένοι, οι οποίοι μπορεί να είναι οι ίδιοι φτωχοί αλλα να νομιζουν ότι φταιει ο αλλοδαπός που δεν έχουν δουλειά, δεν μπορούν να κατανοήσουν ότι φταίει ο καπιταλισμός  κι εκεί επάνω ανθίζουν οι θεωρίες  της Χρυσής Αυγής , και των άλλων κομμάτων, που μιλάνε  ξεκάθαρα για λαθρομετανάστες. Είναι  λαθραία η ζωή του ανθρώπου;
•    Η τραγικότητα αυτών των ανθρώπων έχει να κάνει με τον εξαναγκαστικό εκπατρισμό τους για λόγους  οικονομικούς ή πολιτικούς και βλέπουμε ότι διαιωνίζεται αυτή η κατάσταση. Θα έχει  ποτέ τελειωμό αυτό το φαινόμενο;
Η μοιρα των λαών είναι κοινή απ’ τον καπιταλισμό και μόνο με κοινή  αλληλεγγύη και κοινή δράση μπορεί να αντιμετωπιστεί. Στην πραγματικότητα τα προβλήματα των λαών είναι ταξικά.
•    Εκτός από την καλλιτεχνική σας ιδιότητα στο παρελθόν υπήρξατε στο χώρο της πολιτικής. Η τέχνη πιστεύετε οφείλει να παίρνει θέση στα πολιτικά ζητήματα ή οι καλλιτέχνες πρέπει να μένουν ουδέτεροι;
Να σας απαντήσω με μια φραση που ειχα διαβάσει σε ένα  βιβλιο, που είχε μια ρήση  του Πάμπλο Πικάσο ο οποίος είναι ο πιο γνωστός και ο πιο εμπορικός καλλιτεχνης του 20 αι,αυτος  που εχει διαδοθεί πιο πολύ η δουλειά του . Ειχε πει σε μια συνεντευξη: «Τι θαρεις πως είναι ο καλλιτεχνης;  Ένας τροβαδουρος που εχει μια λύρα στη θέση της καρδιάς;»  Δεν είναι τροβαδούρος  ο καλλιτέχνης να τραγουδάει άσχετα. Πρώτα απ’ όλα είναι εργαζόμενος και υφίσταται ό,τι υφίστανται οι εργαζόμενοι.  Κι εγώ το βιώνω κάθε μέρα. Όταν είμαι ανασφάλιστη θέλει πολύ  να κατανοήσω  τα προβλήματα των εργαζομένων για τις ιδιωτικοποιήσεις στην υγεία ; Όταν αυτή τη στιγμη η ανεργία χτυπάει και τη δικη  μου τη δουλειά,  όταν ο κόσμος δεν έχει χρήματα, όταν δεν έχει να φάει είναι σε θέση να απολαύσει την τέχνη; Ο τρόπος που διανέμεται ο δημόσιος πλούτος αφήνει την  τέχνη να λειτουργήσει ή την βάζει εντός πλαισίου να λειτουργήσει σαν βιτρινα; Όλοι οι καλλιτέχνες είναι στρατευμενοι με τη μια ή την άλλη τάξη . Ο καλλιτέχνης είναι συνδιαμορφωτής της συνείδησης των ανθρωπων . Άρα έχει στα χέρια του ένα οπλο. Ή το χρησιμοποιεί για το καλό της ανθρωπότητας ή αν δεν θέλει  μπορεί να το χρησιμοποιήσει για εμπορικούς σκοπούς. Τί πιο ωραίο για μια άρχουσα τάξη να έχει  τέχνες και θεάματα που δημιουργούν τον εφησυχασμό στον κόσμο, που τον αποχαυνώνουν .Υπάρχει πιστεύω στρατευση ακόμα και σε ένα ερωτικό τραγούδι, στην αγάπη για τη φύση γιατί δεν είναι μόνο τα πολιτικά θέματα που αφυπνίζουν το λαό. Η τέχνη μπορεί να γίνει όπλο ανάλογα με το ποιά είναι η θεματολογία της. Για παράδειγμα, ένα λουλούδι να ζωγραφίσεις, μπορείς να το κάνεις σύμβολο ειρήνης και αγώνα και μπορείς να το κάνεις λουλούδι για την μπουτονιέρα. Μπορείς να το δεις στην ουσία του και μπορείς να το παραποιήσεις και να  το εκφυλίσεις. Η τεχνη παντα είναι πολιτική.  Ο καλλιτέχνης  είναι πάντα με το μέρος κάποιου είτε το ξέρει, είτε δεν το ξέρει . Πιστεύω δεν υπάρχει μη πολιτική τέχνη.
•    Πότε άρχισε η έκθεση «ξεριζωμένοι» και ποιές πόλεις επισκέφθηκε;
Αυτή την έκθεση τη δούλευα μέχρι τον Νοεμβριο του 2012 . Η πρώτη εκθεση έγινε στο Δήμο της Αθήνας, στο Μελίνα Μερκούρη κι από εκεί πήγε το 2013  στην Πάτρα στον Παμμικρασιατικό  Σύλλογο Πατρών και Περιχώρων, τώρα έρχεται εδώ,  τον Ιούνιο θα πάει στο Δήμο Βόλου. Θεωρώ αυτή τη δουλειά επίκαιρη  και θελω να τη δειξω στο Βόλο και στη Θεσσαλονίκη για να πω ότι έκλεισε μια διαδρομη.
•    Πώς επισκέφθηκε την πόλη μας;
Εδώ ήρθε με πρόταση του Πολιτιστικού Συλλόγου, αφού γνώριζα τις κ. Κηρύκου και Κωνσταντακοπούλου  και ήταν δική  τους ιδέα για να το φέρουν σε επαφή με τα σχολεία, με τα παιδιά  και θα κρατήσει 10 μερες.
•    Η αντιμετώπιση του κόσμου που επισκέφθηκε την έκθεση; Ποιες ήταν οι αντιδράσεις τους;
Στην Πάτρα ήταν πολύ συγκινητική. Ήρθαν πολλοί ξεριζωμενοι, πολλοί πρόσφυγες .Στην Αθήνα κι εκεί ,παρ’ όλο που  ο κόσμος που το επισκέφτηκε ήταν ετερόκλητος.
Στην Αθήνα φροντίσαμε στις ενώσεις  να στείλουμε μήνυμα για την έκθεση ,έγινε πρόσκληση υπό την αιγίδα της Επιτροπής Προσφύγων του Δήμου, έτσι ήρθαν Κούρδοι και Πακιστανοί. Οι Κούρδοι είχαν έρθει με γλάστρες επίσημα. Δεν ήρθαν πολλοί βέβαια, γιατί  όταν ζουν με 50 ευρώ το μήνα, πολλά άτομα σε ένα δωμάτιο, κοιμούνται ανα δυο ώρες εκ περιτροπής επειδή τους κυνηγάει η αστυνομία και κάθε τρεις και λίγο χάνουν τα υπάρχοντά τους ,ούτε ενημέρωση μπορεί να φτάσει σε αυτούς, ούτε μπορεί να τους ενδιαφέρει το θέμα της τέχνης. Ήρθαν αυτοί οι οποίοι έχουν πιο στρωμένες ζωές στην Ελλάδα και μάλιστα ένα περιστατικό με σόκαρε. Είχε έρθει μια ομάδα Πακιστανών κάτω από 20 προφανώς, είχαν φύγει,  ζητώντας πολιτικό άσυλο και κάποια στιγμή με πλησιάσανε. Στην έκθεση συμμετείχε κι ένας συνάδελφος με μια εγκατάσταση « ο Έλληνας στην Αυστραλία, στην Αμερική στο Βέλγιο ως μετανάστης» και είχε αποκόμματα εκείνων των χωρών που μιλούσαν απαξιωτικά για τους  Έλληνες ,κι αφού στάθηκαν σε αυτό το κομματι μου λεει ένα παιδι: «  αυτό που βλεπω είναι το απειροελάχιστο από  αυτά που έχω ζήσει, είναι πολύ μακριά».
•    Να σας ευχηθούμε καλή συνέχεια .Ελπίζουμε αυτή την έκθεση να την επισκεφθεί το κοινό της πόλης μας.
Θέλω να ακούσω και τη γνώμη του κοινού. Ο καλλιτέχνης με τα έργα του  βγάζει  την ψυχή του,  από εκεί και πέρα ο θεατής  το εκλαμβάνει με το δικό του τρόπο. Είναι άλλο πράγμα τι θέλω εγώ να του μεταδώσω. Η τεχνη είναι μια γλώσσα εγώ όμως μπορεί να θέλω να το πω ως Α και ο άλλος να το εισπράτει ως Β και να φταίω εγώ σ’ αυτό, να μην έχω μπορέσει  να το αποδώσω.
•    Εξάλλου η τέχνη είναι διάλογος
Ναι έτσι είναι, ένας διάλογος. Με βοηθάει η γνώμη του κόσμου.
Λυπάμαι που θα αναγκαστώ να μην είμαι εδώ το 10ημερο θα ήθελα παρα πολύ να αισθανθώ τη γνώμη του κόσμου και τις ελλείψεις μου.
•    Σας ευχαριστώ  πολύ
Κι εγώ ευχαριστώ.
Κακαρούνα Λευκοθέα
φιλόλογος