“Γελά δ’ ο μωρός καν τι μη γελοίον εί”

Γελά ο ανόητος και αν ακόμη δεν υπάρχει κάτι το γελοίο. Κάθε φορά που βλέπει κανείς τηλεόραση, διαβάζει ένα περιοδικό ποικίλης ύλης, ακούει ραδιόφωνο ή επισκέπτεται διαδικτυακές σελίδες στο νου του έρχεται και ξανάρχεται αυτή η αρχαία ρήση.
Η πραγματικότητα στα ψηφιακά μέσα είναι εδώ και καιρό θλιβερή. Η ανοησία, η γελοιότητα κυριαρχούν, η θεματολογία είναι ανάλαφρη και οι εκείνοι που αναλαμβάνουν να τη διαχειριστούν ελαφρόμυαλοι.
Κατ’ αρχάς τα θέματα που προβάλλουν οι εκπομπές επί καθημερινής βάσεως αξίζουν να χαρακτηριστούν επιεικώς βλακώδη καθώς δεν προκαλούν καν θυμηδία αν και τα ξεκαρδίσματα των τηλεοπτικών περσόνων σε παρακινούν να γελάσεις. Επιστημονικές έρευνες απέδειξαν ότι οι κοντοί άντρες είναι πιο τρυφεροί – αλήθεια ποια σοβαρή επιστημονική ομάδα ανέλαβε να εκπονήσει αυτή την έρευνα (;) – η τάδε συνελήφθη επ’ αυτοφώρω να φορά το ίδιο ρούχο για δεύτερη φορά, η δείνα έκανε φωτογράφηση με μαγιό και το ρετούς της εξαφάνισε τον αφαλό, ο μίστερ έξυπνη σίτα παντρεύτηκε και πλήθος άλλες άχρηστες πληροφορίες μας βομβαρδίζουν καθημερινά. Μέσα σ’ αυτό το συμφερτό της βλακείας, οι σοβαρές ειδήσεις έχουν εκλείψει τόσο στα παραδοσιακά πια μέσα όπως η τηλεόραση και ο έντυπος τύπος όσο και στις νέες τεχνολογίες όπως το διαδίκτυο. Πληθώρα από βίντεο και αναρτήσεις στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης αναφέρονται σε καυτά κορμιά και σέξι ατυχήματα γυναικών – ενίοτε και ανδρών – που σκορπίζουν εγκεφαλικά κατά τα γραφόμενα αυτών που τα αναρτούν. Πού αποσκοπούν αυτού του τύπου οι αναρτήσεις ; Ή μάλλον όσοι διαχειρίζονται σελίδες και «ανεβάζουν» υλικό σ’ αυτές είναι μάλλον «λιγούρια» διότι εξήγηση άλλη δεν υπάρχει.
Εμβαθύνοντας στη ρηχή ψηφιακή πραγματικότητα θα διαπιστώσει κανείς ότι ο διάλογος είναι ανύπαρκτος, οι ερωτήσεις προς τους καλεσμένους προκατασκευασμένες, οι ειδήσεις προς δημοσίευση ελεγχόμενες, οι καλεσμένοι εκπομπών κομήτες της κοσμικής ζωής, γυναίκες που αναζητούν «χορηγούς», άτομα που επιθυμούν να κάνουν το ψώνιο τους πραγματικότητα, άνθρωποι που εξαργυρώνουν τα 5 λεπτά δημοσιότητας. Ακόμα και στα δελτία ειδήσεων οι καλεσμένοι είναι οι ίδιοι και οι ίδιοι, δηλαδή όσοι διασπάθισαν τα τελευταία 40 χρόνια το δημόσιο χρήμα και οδήγησαν στο γκρεμό έναν ολόκληρο λαό αλλά εξακολουθούν να βγαίνουν στην οθόνη κολλαριστοί και ατσαλάκωτοι εκφέροντας γνώμη για τα προβλήματα της χώρας!
Σ’ αυτό το καρναβάλι του κρετινισμού και της μωρίας αυτονόητο πρέπει να θεωρείται ότι η γλώσσα που χρησιμοποιείται συμβαδίζει με την πνευματική φτώχια των ψηφιακών μέσων και των πρωταγωνιστών τους. Γλώσσα φτωχή, γεμάτη ασάφειες και άτοπες συντάξεις, μια «πουδραρισμένη με γκλίτερ» αργκό. Με άλλα λόγια η γλώσσα της «κατίνας» της γειτονιάς που σφάζει με το γάντι όλες τις άσπονδες φίλες με τις οποίες ξημεροβραδιάζεται στα καφέ διαδίδοντας με περίσσιο ζήλο τα νέα.
Ωστόσο, αξίζει να μείνει κανείς σε ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό της γλώσσας των ψηφιακών μέσων : τη μίμηση της αγγλικής. Δε φτάνει που οι πρωταγωνιστές κοπιάρουν τα συνολάκια , το στυλ, το ύφος των εκπομπών – κακέκτυπα ίσως αλλά ποιος νοιάζεται – των αμερικανικών εκπομπών αλλά μιμούνται το λεξιλόγιό τους. Έτσι , ξεφυλλίζοντας ένα περιοδικό ο Έλληνας ακόμη κι ο αγγλομαθής θα συναντήσει κάποιες δυσκολίες στην ανάγνωση καθώς θα πρέπει να κάνει και την απαραίτητη μετάφραση για να κατανοήσει τα γραφόμενα. Το clutch τσαντάκια θα φορεθούν πολύ φέτος,το ζευγάρι αυτό είναι το νέο talk of the town, η εκπομπή δε ρολάρει και άλλα σοουμπιζίστικα αγγλικά κατακλύζουν τις οθόνες και τις σελίδες. Ηθελημένα ή όχι τα αγγλικά προλαβαίνουν πρώτα από τις αντίστοιχες ελληνικές λέξεις να φτάσουν στο στόμα των πρωταγωνιστών της ψηφιακής πραγματικότητας. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση πολύ διάσημης Ελληνίδας τραγουδίστριας η οποία παρ’ όλο που δε μεγάλωσε στο εξωτερικό ούτε διαμένει εκεί δε μπορούσε να ελέγξει τις αγγλικές λέξεις που κατέκλυζαν τη γλώσσα της με αποτέλεσμα οι δηλώσεις της να είναι στα αγγλοελληνικά. « Η μουσική είναι στα genes μου ( ελληνιστί γονίδια)» όπως η ίδια δήλωνε.
Ο άνθρωπος μέσα στη τριβή της καθημερινότητας έχει την ανάγκη να δει κάτι ανάλαφρο,να διαβάσει θέματα που δεν εμβαθύνουν απλώς τον χαλαρώνουν. Ή σημερινή κατάντια όμως των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης απέχει πολύ από την ανάγκη αυτή του ανθρώπου. Αντίθετα τροφοδοτεί τα κατώτερα ένστικτά του, τον εξοικειώνει με τον κανιβαλισμό,τον αποπροσανατολίζει από τη δική του πραγματικότητα η οποία δεν έχει «φρου-φρου κι αρώματα».
Κι όμως οι μωροί και ανόητοι έχουν γίνει μέρος της πραγματικότητας και υπνωτίζουν το κοινό μεταφέροντας το στο παράλληλο σύμπαν της ελαφρομυαλιάς όπου τα μόνα προβλήματα είναι οι ατυχείς ενδυματολογικές επιλογές ενώ η ευτυχία ρέει «άφθονη». Ποιος άραγε θα αναλάβει την ευθύνη για όλα αυτά ;

Παναγιώτα Ντέκα

Φιλόλογος

*το άρθρο δημοσιεύτηκε στην έντυπη έκδοση 157 της εφημερίδας “Μαΐστρος” 6/11/2013